PARC SANDURZAAM

Uit de nieuwsbrief van oktober 2023:

Uiterlijk in 2050 moeten alle gebouwen in Nederland aardgasvrij zijn. We hebben dus nog wel even de tijd, zou je kunnen denken. En dat is natuurlijk ook zo, maar toch is het verstandig om nu al te bedenken hoe we dat gaan doen en, zo mogelijk, nu al te beslissen welke maatregelen we nu, binnenkort of straks gaan nemen. Zowel individueel als in groter verband.

Als we in Parc Sandur rondkijken dan valt op dat er al op veel huizen zonnepanelen liggen. Ook zien we bij steeds meer woningen dat er, hybride dan wel all electric, warmtepompen zijn geïnstalleerd.  Je zou dus kunnen concluderen dat we in Parc Sandur op individueel niveau al aardig op weg zijn om zelf aardgasvrij te worden. Maar 2050 duurt nog even. Tegen die tijd moeten wij, of onze kinderen, al lang weer nieuwe zonnepanelen, nieuwe doorontwikkelde warmtepompen en nieuwe inductie kookplaten hebben moeten aanschaffen. Ook de woningen in Parc Sandur, nu voor het merendeel goed geïsoleerd, zullen dan in meer of mindere mate een vorm van renovatie nodig hebben gehad.

De energietransitie is een langdurig proces en de energievoorziening blijft voor en na de eerste transitiegolf een voortdurende zorg.

Twee jaar geleden hebben alle gemeenten een Warmtevisie ontwikkeld. Ook de gemeente Emmen. Er werden daarbij vijf wijken gekozen, allemaal in Emmen, waar als eerste zogenaamde Wijkuitvoeringsplannen (WUP’s) moeten worden ontwikkeld. Parc Sandur is daar één van. Uitgangspunt was en is dat de mogelijkheden en de wensen van de bewoners centraal komen te staan.

Wij, de Wijkvereniging en de door de wijkvereniging ingestelde werkgroep Parcsanduurzaam, zijn daarmee in samenspraak met de gemeente voorzichtig en oriënterend aan de slag gegaan. We hebben een Energiemarkt voor de bewoners van onze wijk georganiseerd, maar door organisatorische en persoonlijke omstandigheden zijn we nog niet veel verder gekomen.

We willen nu, samen met de bewoners, de gemeente en andere stakeholders, de draad weer oppakken. We willen eerst komen tot een inventarisatie van de situatie zoals die nu is en zoals we die, als wijkbewoners, voor de nabije toekomst zien. We willen ook onderzoek (laten) doen naar de mogelijkheden, consequenties en belangstelling van en voor collectieve warmte- en energievoorzieningen. We gaan dat doen samen met in principe alle bewoners van de wijk. De wens en de mogelijkheden van de bewoners, in alle diversiteit, is en blijft het uitgangspunt. Op korte termijn, nog voor de winter, zullen we meer gedetailleerd aangeven hoe we dat gaan aanpakken en hoe je, als bewoner van Parc Sandur mee kan denken en meewerken aan het realiseren van een aardgasvrije wijk.

Nu en in de toekomst! 


Parc Sandur van het aardgas af, maar wat dan?

Op 19 november j.l. organiseerden we als wijkvereniging de Energiemarkt. In de sportzaal van Parccentrum Sandur stond een flink aantal marktkramen opgesteld van organisaties en bedrijven die allemaal, op de één of andere manier, een rol kunnen spelen bij de plannen voor een aardgasvrije wijk.

 

Standhouders bij de Energiemarkt:

  • BEVO isolaties isolatie bestaande woningen
  • Tonzon isolatiematerialen
  • R&E-installaties warmtepompen, zonnepanelen, zonnegeisers
  • Infraroodverwarmingsspecialist infraroodverwarmingspanelen
  • Sun Tank inbouwzonneboilers
  • Hypotheekvisie duurzaamheidsleningen
  • Netwerk Aquathermie energievoorziening d.m.v. aquathermie
  • Geothermiegroep Nederland energievoorziening d.m.v. geothermie
  • H2planet toepassing van waterstofgas
  • Gemeente Emmen/Energiecoaches vermindering energieverbruik
  • Wijkvereniging Woonparc Sandur mede-ontwikkeling Wijkuitvoeringsplan

De markt werd goed bezocht en door verreweg de meeste bezoekers ook hoog gewaardeerd. Wat we wilden bereiken met dit initiatief is dat we, als wijkbewoners, meer inzicht zouden krijgen in welke mogelijkheden we hebben om Parc Sandur meer of, uiteindelijk, helemaal aardgasvrij te krijgen Op welke manier dat gebeurt is vooral afhankelijk van wat wij, als wijkbewoners, willen en kunnen.

Er zijn verschillende mogelijkheden. Dat hebben we gezien op de Energiemarkt. Enerzijds zijn dat individueel te installeren aanpassingen aan onze woningen. Optimalisering van de woningisolatie, vervanging van de oude aardgas CV-installatie door middel van warmtepompen en elektrische verwarming, elektrisch koken in plaats van op aardgas. De standhouders op onze markt toonden ons tal van mogelijkheden. Daar zijn dan wel flinke investeringen mee gemoeid, maar wellicht helpen de subsidiemogelijkheden van de overheid en de beschikbare duurzaamheidsleningen ons om de financiële druk te verzachten.

Anderzijds kunnen we kijken naar collectieve mogelijkheden. Voor de gehele wijk, voor delen daarvan of voor groeperingen van wijkbewoners. Vaak gaat het dan om warmtenetten. Een warmtenet is een ondergronds buizenstelsel waardoor warm water naar de woningen wordt getransporteerd. Vanzelfsprekend zijn warmtenetten efficiënter naarmate de woningen dichter bij elkaar staan en ook dichter bij de warmtebron. Mogelijke energiebronnen voor Parc Sandur lijken vooralsnog te kunnen komen met behulp van aquathermie (water uit de Grote Rietplas), thermische energie uit afvalwater (warmte van de rioolwater zuiveringsinstallatie) of aardwarmte (geothermie). Alternatieve mogelijkheden in de bestaande gasleidingen zijn biogas en, mogelijk op (de langere) termijn, waterstofgas.

Wat we nu eerst willen is de consequenties van de verschillende opties zo goed mogelijk inzichtelijk maken. Zijn alle opties haalbaar, betaalbaar (voor de korte en lange termijn), betrouwbaar, effectief en is er leveringszekerheid? Betekent het dat grote gedeelten van de wijk op de schop gaan? En voor hoe lang dan? Overigens is het helemaal niet noodzakelijk dat we allemaal hetzelfde moeten willen. Het is in onze wijk heel voorstelbaar dat er verschillende systemen naast elkaar zullen komen. Individueel en collectief. We willen daarom, ondersteund door de gemeente, komen tot een onafhankelijke expertisegroep die, in samenspraak met de inwoners, komt tot een overzichtelijke inventarisatie van concrete mogelijkheden.

Sprekers waren:

Jeroen de Bruin, Netwerk Aquathermie.

Warmte en koelte uit oppervlaktewater, bijvoorbeeld uit de Grote Rietplas. Hoe gaat dat in zijn werk? Wat is ervoor nodig en hoe kunnen de bewoners daarvan profiteren? Jeroen de Bruin van het Netwerk Aquathermie kan ons daarover informeren

 

André Mol, Geothermie Nederland.

Warmte uit de diepe ondergrond. Binnenkort wellicht voor de tuinders, maar ook mogelijk voor warmtenetten voor de wijkbewoners. André Mol, voorzitter van de Stichting Geothermie Nederland kan ons informeren over de technische en praktische mogelijkheden van geothermie.

 

Roland Kreugel, Sun-Tank

Sun-tank is een bouwelement waarin de warmte van de zomer wordt opgeslagen die we ’s winters kunnen gebruiken om ons huis te verwarmen. Dat kan ook worden geïnstalleerd in een bestaand huis. Roland Kreugel informeert ons over de werking en de mogelijkheden van een Sun-Tank.

 

Remko Klein, Hypotheek Advies

Warmtepompen, verbetering van de woningisolatie, zonnepanelen kosten veel geld. Ook als dat deels wordt gesubsidieerd. Remko Klein geeft inzicht in de mogelijkheden en de voorwaarden van zogenaamde duurzaamheidsleningen.

 

René Wit, Double-you-energy/H2 planet

Waterstofgas wordt vaak gezien als een mooi alternatief voor aardgas. Het is veilig, het is schoon, maar hoe en wanneer is het beschikbaar voor de consument? René Wit is al lang bezig met de toepassing van waterstofgas op kleine schaal en geeft ons graag zijn visie op de mogelijkheden van waterstofgas nu en in de toekomst.

 

De overgang van aardgas heet transitie. De visie van de gemeente vindt u iets lager op deze pagina. (Transitievisie warmte).


Uit de Nieuwsbrief van de Wijkvereniging april 2022:

Uiterlijk 2050 moet Nederland van het aardgas af zijn. De regering heeft dat besloten en de
uitvoering daarvan aan de gemeenten opgedragen. De gemeente Emmen heeft een
Transitievisie Warmte opgesteld waarin een aanzet wordt gegeven hoe de gemeente vóór
2030 de CO2-uitstoot met de helft wil verminderen en vanaf 2050 helemaal aardgasvrij zou kunnen worden. In januari 2022 werd deze Transitievisie Warmte door de gemeenteraad vastgesteld en is hieronder voor iedereen te downloaden.


Motivatie
Er zijn een aantal redenen om te werken aan een aardgasvrij Nederland. Zo willen (of moeten) we van het Gronings gas af om verdere aardbevingsschade te verminderen. Ook de keuze om de CO2-uitstoot te verminderen impliceert de vervanging van aardgas. We moeten dus wereldwijd op zoek naar schonere energiebronnen. Verder worden we geconfronteerd met geopolitieke ontwikkelingen die onder meer hebben geleid tot forse verhogingen van de energieprijzen en de wens om de afhankelijkheid van Russisch gas af te bouwen. Kortom, er moet wat gebeuren! En we zullen, al dan niet in gezamenlijkheid, moeten kiezen hoe we uiteindelijk verder moeten zonder aardgas.


Burgerparticipatie
Uit een aantal proefprojecten in Nederland is gebleken dat de overheid wel allerlei plannen kan bedenken maar dat, als de mensen daar niet in mee willen, er problemen ontstaan bij de uitvoering. De gemeente wil de bewoners daarom zoveel mogelijk bij het proces betrekken en rekening houden met de ideeën, de wensen en de mogelijkheden van de bewoners en de bedrijven in de wijk.


Wijkuitvoeringsplan
In Emmen hebben we het systeem van de Erkende Overleg Partners (EOP’s). De EOP’s worden betrokken bij de besluitvorming over het leefklimaat en de infrastructuur van de wijk, de buurt of het dorp. Voor de wijk Parc Sandur is de wijkvereniging ook de EOP van de gemeente. In de Transitievisie Warmte wordt ervan uitgegaan dat de EOP’s als het ware de brug vormen tussen de gemeente en de wijkbewoners. Zo is bepaald dat de EOP’s, onder regie van de gemeente en in samenspraak met de wijkbewoners uiteindelijk komen tot een Wijk Uitvoerings Plan (WUP). In zo’n WUP wordt per wijk weergegeven welke
warmtebronnen worden toegepast, welke technieken worden gehanteerd en op welk moment en met welke fasering de wijk van het aardgas af gaat. Trouwens, niet alle wijken in Emmen tegelijkertijd. De gemeente wil beginnen in een vijftal wijken. Met name in wijken waar groepen of personen al actief bezig waren met de energietransitie, te weten Delftlanden, Rietlanden, Nieuw Dordrecht/Oranjedorp, Emmerhout en Parc Sandur.


Wat hebben we te kiezen?
Om gas te besparen moet je minder gas verbruiken. Het eerste wat moet gebeuren is dat er minder, liever helemaal niks, aan verkregen warmte in de buitenlucht verdwijnt. Het idee bestaat dat de huizen in Parc Sandur maximaal twintig jaar jong zijn en wel goed geïsoleerd zullen zijn. Dat kan zo zijn, maar meestal kan het beter. Om te weten te komen hoe dat bij u is kan, via de site www.emmengeeftenergie.nl, een energiecoach worden ingeschakeld. Wellicht ontdekken zij nog verbeterpunten. Ook valt er veel te winnen door soms kleine aanpassingen in ons gedrag. De folder van de gemeente “Ook jij kan energie besparen!” geeft een aantal praktische tips om niet alleen energie, maar ook geld te besparen. Keuzes zouden kunnen zijn:


Keuze 1: is er bij mij nog wat te verbeteren zonder direct grote investeringen te moeten maken?

Keuze 2: gaan we nu al investeren in energietransitie of stellen we dat nog wat uit?

 

Het antwoord op deze vraag is vooral afhankelijk van de situatie zoals die nu bij u is. Hoe staat het met uw cv-ketel? Aan vervanging toe? Kunt of wilt u investeren in bijvoorbeeld een warmtepomp? Zeker is dat de aardgasprijs sterk gestegen is.
Keuze 3: is de vraag wat we zelf kunnen doen en wat misschien beter gezamenlijk kan. In wijkverband bijvoorbeeld. Of per straat. Per gemeente wellicht. Individueel kunnen we natuurlijk al veel doen, maar er zijn veel infrastructurele mogelijkheden in ontwikkeling. Toepassing van aardwarmte, aquathermie, waterstofgas, biogas is wellicht over een aantal jaren mogelijk om deels als alternatief te dienen voor aardgas. In de Transitievisie Warmte van de gemeente worden, als gedachtenoefening, al voorzichtig mogelijke nieuwe technieken gekoppeld aan wijken en dorpen in de gemeente.


Een belangrijke keuze wordt die tussen individueel, collectief of van alles een beetje. Wij willen als EOP/Wijkvereniging Woonparc Sandur eerst proberen om meer inzicht te krijgen in hoe het er nu voor staat in de wijk. In hoeveel woningen is er bijvoorbeeld al een warmtepomp geïnstalleerd of is men van plan om dat op korte termijn te gaan doen? Voelt men iets voor een collectieve voorziening, per straat, buurtschap of gehele wijk? Hebben we haast? Of kan het allemaal nog wel even wachten?


Tot slot:
Op korte termijn gaan we, in samenspraak met de gemeente en samen met de werkgroep Parcsandu(u)rzaam, onderzoeken hoe we verder moeten en daar willen we natuurlijk zoveel mogelijk wijkbewoners bij betrekken. We rekenen daarbij op jullie samenwerking en input en zullen, zodra dat kan, de uitkomsten en conclusies presenteren.

Download hieronder de transitievisie warmte van de gemeente Emmen.



Op verzoek van het bestuur van de wijkvereniging zijn we begonnen met het oriënteren van de mogelijkheden voor het energie neutraal (CO2 vrij) maken van onze wijk. Op de jaarvergadering 2018 hebben we ons al enigszins voorgesteld. Ondertussen hebben we een aantal bijeenkomsten gehad met "Buurkracht" van Energiewerkplaats Drenthe. Ook hebben we een vergadering belegd met het servicepunt Lokaal Opgewekt Emmen. We zitten op dit moment nog in de onderzoeksfase.